पुणे: मराठी संगीत आणि साहित्य क्षेत्रातील प्रसिद्ध नाव, गायक-संगीतकार सलील कुलकर्णी यांनी नुकताच एक नवा व्हिडिओ शेअर केला आहे, जो सोशल मीडियावर चांगलाच व्हायरल होत आहे. ‘नवीन डेटा पॅक दे रे, आभाळावर थुंकीन म्हणतो’ या कवितेच्या माध्यमातून सलील यांनी सोशल मीडिया ट्रोलिंगच्या वाढत्या समस्येवर उपहासात्मक भाष्य केलं आहे.
ही कविता आणि त्याचा व्हिडिओ सध्याच्या डिजिटल युगातील निनावी टीकाकार आणि त्यांच्या वर्तनावर प्रकाश टाकणारा आहे. या व्हिडिओला मराठी प्रेक्षक आणि कलाकारांकडून मोठा प्रतिसाद मिळत असून, अनेकांनी याला सामाजिक जागरूकतेचा एक प्रभावी प्रयत्न मानले आहे.
कवितेची पार्श्वभूमी
सलील कुलकर्णी यांनी ही कविता सोशल मीडियावर शेअर केली असून, त्यात आजच्या सोशल मीडिया संस्कृतीतील नकारात्मकता आणि निनावी अकाउंटमधून होणाऱ्या टीकेचा समाचार घेतला आहे. कवितेच्या ओळी, “नवीन डेटा पॅक दे रे, आभाळावर थुंकीन म्हणतो, रोज वेगळं नाव लावून, लपून लपून भुंकीन म्हणतो,” या थेट आणि उपरोधिक शैलीत ट्रोलर्सच्या मानसिकतेचे चित्र रेखाटलं आहे. सलील यांनी या कवितेतून प्रश्न उपस्थित केला आहे की, इतरांना लक्ष्य करणारी माणसे कोठून येतात आणि त्यांच्या मनात असा द्वेष कसा निर्माण होतो?
सलील कुलकर्णींची 'नवीन डेटा पॅक दे रे, आभाळावर थुंकीन म्हणतो..', जशीच्या तशी
नवीन डेटा पॅक दे रे
नवीन डेटा पॅक दे रे
आभाळावर थुंकीन म्हणतो
रोज वेगळं नाव लावून
लपून लपून भुंकीन म्हणतो..
नवीन डेटा पॅक दे रे
याच्यासाठी काही म्हणजे
काही सुद्धा लागत नाही
कोणी इथे तुमच्याकडे
डिग्री वैगरे मागत नाही
कष्ट नको, ज्ञान नको
विषयाचीही जाण नको
आपण नक्की कोण कुठले
ह्याचे सुद्धा भान नको
खूप सारी जळजळ हवी
विचारांची मळमळ हवी
दिशाहीन त्वेष हवा
विनाकारण द्वेष हवा
चालव बोटे धारदार
शब्दांमधून डंख मार
घेरून घेरून एखाद्याला
वेडा करून टाकीन म्हणतो
नवीन डेटा पॅक दे रे
आभाळावर थुंकीन म्हणतो
नवीन डेटा पॅक दे रे
खाटेवरती पडल्या पडल्या
जगभर चिखल उडव
ज्याला वाटेल, जसे वाटेल
धरून धरून खुशाल बडव
आपल्यासारखे आहेत खूप
खोटी नावे, फसवे रूप
जेव्हा कोणी दुबळे दिसेल
अडचणीत कोणी असेल
धावून धावून जाऊ सारे
चावून चावून खाऊ सारे
जोपर्यंत तुटत नाही
धीर त्याचा सुटत नाही
सगळे मिळून टोचत राहू
त्याच्या डोळ्यात बोचत राहू
धाय मोकलून रडेल तो
चक्कर येऊन पडेल तो
तेवढ्यात दुसरे कोणी दिसेल
ज्याच्या सोबत कोणी नसेल
आता त्याचा ताबा घेऊ
त्याच्यावरती राज्य देऊ
मग घेऊन नवीन नाव
नवा फोटो, नवीन डाव
त्याच शिव्या, तेच श्राप
त्याच शिड्या, तेच साप
वय, मान, आदर, श्रद्धा
सगळं खोल गाडीन म्हणतो
जरा कोणी उडले उंच
त्याला खाली पाडीन म्हणतो
थोडा डेटा खूप मजा
छंद किती स्वस्त आहे
एका वाक्यात खचते कोणी
फीलिंग किती मस्त आहे
नवीन डेटा पैक हस्तांतरित करो
आभाळावर थुंकीन म्हणतो
नवीन डेटा पैक हस्ताक्षर करो
व्हिडिओचे वैशिष्ट्य आणि सादरीकरण
सलील कुलकर्णी यांनी ही कविता एक प्रभावशाली व्हिडिओमध्ये पेश केली. इथे सलील यांचे सरासरी आणि प्रभावी प्रतिबिंब दिसते. त्यांनी कवितेच्या प्रत्येक ओळीसाठी खासगी झटके आणि भाव घालले आहेत, जे प्रेक्षकांना ती सखोल अनुभूतीमध्ये ढालते. व्हिडिओमध्ये साधारण पण फोकसालयची ऐकडी काईद केली गेली आहे, जी कवितेच्या औदार्यपूर्ण आणि गंभीर स्वराला छाँव देते.
सलील यांनी हा व्हिडिओ सोशल मीडियावर पुढे कॉपी केल्यानंतर त्याला आतापर्यंत हजारो लाइक्स आणि शेअर्स मिळवली आहेत.
सोशल मीडियावर प्रतिक्रिया
या व्हिडिओचे प्रसिद्धीकरण घडून इथे सोशल मीडियावर मजबूत चर्चा फैलली आहे. मराठी चित्रपट क्षेतील काही प्रख्यात कलाकारांनी या कवितेवर भावनेंगीपूर्वक प्रतिसाद दिले आहेत. अभिनेत्री अपूर्वा नेमळेकर यांनी ही कविता "आधुनिक काळातील सत्य" असे वर्णन केली आहे. एक्स-प्लॅटफॉर्मवरही थोडक्यात ऑनलाइन श्रोतांनी या कवितेबद्दल विचार व्यक्त केले. एका युझरने लिहिले: 'सलील कुलकर्णी यांनी आपल्या कवितेत आधुनिक सोशल मीडियाच्या कठोर वास्तवाला खोडला. हि कविता सर्वांना ऐकायला गरजेची.' इतर युझरने म्हणाले, 'ही कविता समाजाला चुंबक बदलते. सलील यांचे छोटे मोठे सर्व समानंदराज!'
सामाजिक प्रभाव आणि महत्त्व
सलील कुलकर्णी यांची ही कविता आणि व्हिडिओ फक्त ट्रोलिंगवर शिपाषिकता देऊ नका, परंतु सोशल मीडिएअच्या वापरकर्त्यांना त्यांच्या धारणांचा आणि ऑनलाइन क्रियांचा खालील झाँघ घेण्यास अवसर देते. आधीच्या काळात, जेव्हा सोशल मीडिया चर्चा करण्याचा मुख्य मार्ग म्हणून बदलला होता, तेव्हा छिपी अकाउंट्समार्फत अथवा व्यक्तिगत आक्रमणांमुळे अनेकांना मानसिक त्रास सहन करावा लागत होता. सलील यांनी त्यांच्या कवितेतून हा मुद्दा उभा करण्यासाठी प्रभावीपणे काढले आहे.
कोण आहेत सलील कुलकर्णी
सलील कुलकर्णी हे मराठी संगीत आणि साहित्य क्षेत्रात प्रमुख आहेत. त्यांच्या 'आयुष्यावर बोलू काही', 'संध्याकाळीच्या कविता', 'नात्यांचे गीत' आणि 'एकटी' या कवितांनी इतरदारी भरभरौठीचे अनुभव दिला आहे. सलील कुलकर्णी हे मानवजनाच्या आत्म-अनुभवाखाली उडवलेले एक कवी आहे; त्यांच्या रचनांबाबत जे समाज संशोधन झाला आहे, ते ध्यानात घ्या. ॲक्टीविस्टिक कवी म्हणूनच त्यांची कविता मानवी भावनांचा स्पर्श करत आहे.
'लपवलेल्या काचा' या त्यांच्या पुस्तकातून देखील त्यांनी आयुष्यातील अनेक घडामोडींना खूप रंजक पण वास्तविक पद्धतीने स्पर्श केला आहे.
‘नवीन डेटा पॅक दे रे’ कविता ही सध्याच्या डिजिटल युगातील एक महत्त्वपूर्ण साहित्यिक आणि सामाजिक योगदान आहे. ट्रोलिंगसारख्या गंभीर समस्येवर भाष्य करताना त्यांनी आपल्या खास शैलीत उपरोध आणि गंभीरतेचा सुंदर मेळ साधला आहे. हा व्हिडिओ केवळ मनोरंजन करत नाही, तर समाजाला आत्मपरीक्षण करण्यास प्रवृत्त करतो.